Δένδρο των Χριστουγέννων-Φάτνη της Γεννήσεως-Αλεξανδρινό λουλούδι-Κάλαντα

Το δένδρο των Χριστουγέννων απoτελεί σήμερα ένα διεθνές χριστουγεννιάτικο έθιμο. Ως Χριστουγεννιάτικο σύμβολο - έθιμο φέρεται από τον 8ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε περί το 750 να εξαλείψει την μέχρι τότε αποδιδόμενη ιερότητα των "ειδωλολατρών" στην βελανιδιά αντικαθιστώντας την με το έλατο δηλαδή το δένδρο των Χριστουγέννων.

Ο στολισμός του δένδρου είναι καθαρά συμβολικός της ευτυχίας των ανθρώπων και της φύσεως με τη Γέννηση του Θεανθρώπου. Σύμφωνα με ερευνητές του αντικειμένου, το πρώτο στολισμένο δένδρο εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα φαγητά ή είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου εξελίχθηκαν μόνο σε διακοσμητικά αντικείμενα. Κατά την παράδοση ο πρώτος που στόλησε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος.
Στην Ελλάδα το έθιμο αυτό του έλατου ως χριστουγεννιάτικη διακόσμηση ήρθε για πρώτη φορά με τον Βαυαρό Βασιλιά Όθωνα το 1833. Αρχικά στολίστηκε στα ανάκτορα του Ναυπλίου και εν συνεχεία στην Αθήνα, όπου οι κάτοικοι έκαναν ουρές για να το θαυμάσουν. Αντίστοιχο παραδοσιακό έθιμο αποτελεί το στολισμένο καραβάκι.

Αλεξανδρινό ή Αστέρι της Βηθλεέμ είναι ένα φυτό, από το οποίο φτιάχνεται το στεφάνι με φύλλα κόκκινα και πράσινα και με λίγα κίτρινα ή άλλα και που αποτελεί βασικό μέρος του στολισμού κατά τις εορτές των Χριστουγέννων με διάφορες χρήσεις, είτε να κρέμεται έξω από την εξώπορτα ή πάνω από το τζάκι, είτε να φέρεται οριζόντια με κεριά και να στολίζει το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Σχεδόν σε όλη την Ευρώπη σήμερα η επίδειξή του θεωρείται ως έναρξη των εορτών αυτών.

Ιστορία εθίμου. Το έθιμο αυτό προέρχεται από τις ΗΠΑ όταν, πριν 200 περίπου χρόνια ο πρώτος πρέσβης της Αμερικής στο Μεξικό Joel Poinsett έφερε το φυτό αυτό μαζί του από τη νότια Αμερική κατά τη περίοδο των Χριστουγέννων. Έτσι σιγά σιγά το Αλεξανδρινό θεωρήθηκε ως το «κλασσικό» φυτό των Χριστουγέννων.
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας συνηθίζεται η κατασκευή στεφάνων από πολύ παλιά σε ανάμνηση αρχαίων εορτών.

Η κατασκευή σαν αστέρι τοποθετείται κυρίως στη κορυφή του Χριστουγεννιάτικου δένδρου. Επίσης ως Αστέρι της Βηθλεέμ συνήθως φέρεται στον ψηλότερο ιστό των πλοίων αλλά τελευταία και σε κτίρια, είτε αυτοφωτιζόμενο είτε όχι.

Οι Γάλλοι τα Αλεξανδριανά τα ονομάζουν «Etoiles de Noel».


Σε ανάμνηση της φάτνης στην οποία γεννήθηκε ο Χριστός, οι χριστιανοί συνηθίζουν να κατασκευάζουν κατά τη περίοδο των "εορτών των Χριστουγέννων" ομοίωμα της Φάτνης της Γεννήσεως με τα κύρια πρόσωπα των σχετικών ευαγγελικών περικοπών δηλαδή της Παναγίας, του Χριστού, του μνήστορος Ιωσήφ, των τριών Μάγων, των τριών βοσκών, Αγγέλων καθώς και κάποιων ζώων. Παλαιότερα αυτές οι κατασκευές ήταν χάρτινες αναδιπλούμενες, σήμερα αποτελούν ιδιαίτερες κατασκευές ξύλινες ή πλαστικές ενώ τα πρόσωπα και ζώα αγαλματίδια από πηλό ή άλλο υλικό.

Οι φάτνες αυτές τοποθετούνται στη βάση των χριστουγεννιάτικων δένδρων. Σήμερα παρατηρούνται και υπαίθριες σε πλατείες δήμων αλλά και οργανισμών, ιδιωτικών εταιρειών κ.ά.

Το έθιμο αυτό προέρχεται από την Ιταλία.


Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανίων, ακόμη και των Βαΐων (ή Λαζάρου), με εξαίρεση εκείνων της Μεγάλης Παρασκευής που είναι κατανυκτικά.
Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες ανάγονται, κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ερεστώνης.